Ψυχοκινητική Εξέλιξη Ανά Ηλικία
Η ψυχοκινητική εξέλιξη του παιδιού είναι ένα από τα σημαντικότερα θέματα που απασχολεί τόσο τους γονείς όσο και τους παιδαγωγούς προσχολικής και σχολικής ηλικίας.
Τα παιδιά παρουσιάζουν μεγάλη διακύμανση στην ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων και πολλές φορές είναι δύσκολο να διαχωριστεί το φυσιολογικό από το παθολογικό. Είναι πιθανό ένα φυσιολογικό παιδί να υπολείπεται σε μία ικανότητα λίγους μήνες, ενώ κάποια άλλη να την έχει κατακτήσει νωρίτερα από το μέσο όρο.
Αν όμως η καθυστέρηση αφορά όλες τις ικανότητες και απέχει πολύ από το μέσο όρο, τότε πιθανότατα μιλάμε για ψυχοκινητική καθυστέρηση.
Για να αξιολογηθεί σωστά η ανάπτυξη ενός παιδιού είναι απαραίτητη η χρήση αντικειμενικών μεθόδων από πιστοποιημένους εξεταστές. Η έγκαιρη εντόπιση διαταραχών στην ανάπτυξη, είτε μεμονωμένων είτε συνολικά, δίνει την ευκαιρία στα παιδιά για έγκαιρη παρέμβαση και κατάλληλη αντιμετώπιση των δυσκολιών.
Η ψυχοκινητική εξέλιξη του παιδιού χωρίζεται τόσο σε τομείς, όσο και σε ηλικίες. Οι τομείς ειναι:
- κοινωνική συμπεριφορά – παιχνίδι
- ομιλία και ακοή
- όραση, αντίληψη, εκτέλεση δεξιοτήτων, λεπτή κινητικότητα
- αδρή κινητικότητα
Στάδια Ανάπτυξης & Ηλικίες – Ορόσημα
Οι ηλικίες – ορόσημα που έχουν επιλεχθεί για την αξιολόγηση της ψυχοκινητικής ανάπτυξης ενός παιδιού βασίζονται στις ηλικίες που κατακτώνται χαρακτηριστικές ιδιότητες. Αυτές είναι οι παρακάτω:
- 6 εβδομάδων
- 9 μηνών
- 12 μηνών
- 18 μηνών
- 2 ½ ετών
- 3 ετών
- 4 ετών
- 5 ετών
| ΗΛΙΚΙΑ | ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙ | ΟΜΙΛΙΑ ΑΚΟΗ | ΑΝΤΙΛΗΨΗ – ΛΕΠΤΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ | ΑΔΡΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ |
| 6 ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ | Παρακολουθεί το πρόσωπο του εξεταστή
Χαμογελάει σε ανταπόκριση |
-Τρομάζει σε δυνατό θόρυβο
-Αντιδρά σε δυνατό ήχο, κουδουνίστρα σε απόσταση 15 εκ. από το κάθε αυτί -Διαφοροποιεί το κλάμα του -Παράγει ήχους |
Παρακολουθεί οριζόντια 90° και κάθετα 60° (κόκκινη μπάλα σε απόσταση 30 εκ. από το πρόσωπο) | -Αντανακλαστικά
-Έλεγχος κεφαλής σε: πρηνή, ύπτια θέση και πρηνή ανάρτηση |
| 9 ΜΗΝΩΝ | -Παίζει «κου-κου-το»
-Παίζει με τα χέρια και τα πόδια του -Βάζει αντικείμενα στο στόμα |
-Γελάει δυνατά
-Παράγει ήχους -Γυρίζει όταν ακούει το όνομα του -Έλεγχος ακοής με «δοκιμασία απόσπασης της προσοχής» -Επαναλαμβάνει συλλαβές «μπαμπαλίζει» |
-Αναζητά αντικείμενο που πέφτει
-Προσηλώνει το βλέμμα του σε μικρά αντικείμενα -Μεταφέρει αντικείμενα από το ένα χέρι το άλλο -Απλώνει το χέρι του και πιάνει αντικείμενα με την παλάμη |
-Ανασηκώνεται στην καθιστή θέση
-Κάθεται μόνο του -Κρατά μέρος του βάρους του στα πόδια -Κάθετη «σωματική αντίδραση» -Μπουσουλάει (?) -Πρόσθια «προστατευτική αντίδραση» -Γυρίζει από την ύπτια στην πρηνή θέση |
| 12 ΜΗΝΩΝ | -Κάνει «αντίο»
-Παίζει «κου-πε-πε» -Δείχνει τι θέλει (όχι με κλάμα) -Πίνει με ποτήρι |
-Έλεγχος ακοής με «δοκιμασία απόσπασης της προσοχής»
-Λέει «μαμά, μπαμπά» με νόημα -Κατανοεί αρκετές λέξεις -Ανταποκρίνεται όταν ακούει το όνομα του |
-Κρατάει δύο κύβους στα χέρια του και τους χτυπάει
-Πιάνει αντικείμενο με το δείκτη και τον αντίχειρα -Αρχίζει να πετάει αντικείμενα στο πάτωμα -Δείχνει με το δείκτη -Δοκιμασία όρασης με μικρά σφαιρίδια -Χτίζει πύργο με 3 ή 4 κύβους |
-Στηρίζεται μόνο του και σηκώνεται όρθιο
-Περπατάει στηριζόμενο στα έπιπλα -Περπατάει όταν τον κρατούν από το χέρι |
| 18 ΜΗΝΩΝ | -Δυσφορεί όταν είναι «λερωμένο»
-Βγάζει τα παπούτσια και τις κάλτσες του -Εξερευνά το περιβάλλον -Καταφέρνει να τρώει καλά με το κουτάλι |
-Υπακούει σε απλές εντολές
-Δείχνει 3 μέρη του σώματος όταν ερωτηθεί -Λέει 3 ή περισσότερες λέξεις εκτός από «μαμά, μπαμπά» -Φλυαρεί χρησιμοποιώντας δικές του λέξεις |
-Γυρίζει σελίδες βιβλίου
-Δεν πετάει συστηματικά αντικείμενα στο πάτωμα -Ώριμη σύλληψη με δείκτη και αντίχειρα -Μεταχειρίζεται μολύβι – μουντζουρώνει |
-Ανεβαίνει σε καρέκλα
-Ανεβαίνει σκαλιά κρατώντας το κάγκελο (2 πόδια σε κάθε σκαλί) -Κουβαλάει παιχνίδια ενώ περπατάει -Περπατάει προς τα πίσω |
| 2 ½ ΕΤΩΝ | -Βάζει τα παπούτσια του ή κάποια ρούχα
-Τρώει με κουτάλι και πιρούνι -Παίζει μόνο του |
-Λέει το όνομα του
-Λέει λέξεις σε πληθυντικό -Ενώνει δύο λέξεις για να κάνει μικρές φράσεις |
-Χτίζει πύργο με 8 κύβους
-Μιμείται κάθετη και οριζόντια γραμμή με μολύβι |
-Κλωτσάει μπάλα
-Χοροπηδάει στην ίδια θέση με τα 2 πόδια -Ανεβαίνει και κατεβαίνει σκαλιά κρατώντας το κάγκελο (2 πόδια σε κάθε σκαλί) -Τρέχει |
| 3 ΕΤΩΝ | -Αποχωρίζεται για λίγο τη μητέρα του
-Ντύνεται και γδύνεται μόνο του με μικρή βοήθεια -Πηγαίνει στην τουαλέτα μόνο του -Πλένει και σκουπίζει τα χέρια του |
-Λέει το όνομα του το φύλο και την ηλικίας του
-Κάνει προτάσεις με 4 λέξεις -Χρησιμοποιεί προθέσεις |
-Ταιριάζει 2 όμοια χρώματα
-Βελονιάζει χάντρες -Αντιγράφει κύκλο -Έλεγχος όρασης με οπτότυπα |
-Στέκεται στο ένα πόδι για 1 δευτ.
-Κάνει ποδήλατο με 3 ρόδες -Ανεβαίνει σκαλιά κρατώντας το κάγκελο (1 πόδι σε κάθε σκαλί) -Τρέχει γρήγορα |
| 4 ΕΤΩΝ | -Ντύνεται μόνο του χωρίς βοήθεια
-Βουρτσίζει τα δόντια του -Μοιράζεται τα παιχνίδια του |
-Αναγνωρίζει 3-4 χρώματα
-Δίνει πλήρες όνομα και διεύθυνση -Μετράει μέχρι το 10 -Μιλάει χωρίς σοβαρά γραμματικά λάθη |
-Ζωγραφίζει άνθρωπο με 3 μέρη του σώματος
-Κάνει γέφυρα με 3 κύβους -Αντιγράφει σταυρό και τετράγωνο -Έλεγχος όραση με οπτότυπα |
-Στέκεται στο ένα πόδι για 5 δευτ.
-Σκαρφαλώνει σε δέντρο/φράχτη/σκάλα -Κάνει κουτσό 2 μέτρα εμπρός -Περπατάει «φτέρνα -δάκτυλα» προς τα εμπρός |
| 5 ΕΤΩΝ | -Συμμετέχει σε ομαδικό παιχνίδι
-Επιλέγει τους φίλους του -Παρηγορεί άλλους σε ανάγκη |
Μιλάει με ευχέρεια και ευκρίνεια | -Ζωγραφίζει άνθρωπο με πολλά μέρη του σώματος
-Κάνει σκάλες με 5 κύβους -Βελονιάζει χάντρες με ευχέρεια -Αντιγράφει τρίγωνο -Έλεγχος όρασης με οπτότυπα |
-Κατεβαίνει σκάλες (1 πόδι σε κάθε σκαλί)
-Αναπηδάει και πιάνει την μπάλα -Περπατάει «φτέρνα-δάχτυλα» προς τα πίσω |
